Paris-soir (1939) : Intervista e rrallë me mbretin Zog dhe mbretëreshën Geraldinë në Stokholm

Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 25 Gusht 2017

Gazeta franceze, « Paris-soir », ka botuar, të enjten e 20 korrikut 1939, në faqen n°1 dhe 7, një shkrim – intervistë, të çiftit mbretëror shqiptar, të sapo mbërritur asokohe në kryeqytetin suedez, Stokholm.

Gazetarët kanë bërë pyetje pa fund. Fillimisht është përgjigjur mbreti Zog, ndërsa më pas, Mbretëresha Geraldinë e ka marrë situatën nën kontroll, ndoshta duke vënë re lodhjen e bashkëshortit të saj.

Çfarë është biseduar më konkretish gjatë kësaj interviste ? Si ka reagur çifti mbretëror ndaj pyetjeve të gazetarëve të huaj ?

Në vijim, do të gjeni intervistën e plotë, të sjellë në shqip nga Aurenc Bebja – Blogu « Dars (Klos), Mat – Albania » :

(Nga korrespondenti ynë i veçantë në Stokholm, 19 korrik, nëpërmjet telefonit)

...Larisa, Selanik, Stamboll, Bukuresht, Varshavë, Gdynia, Riga.

Valixhet e blinduara, të mbuluara me etiketa me ngjyra të shkruara në të gjitha gjuhët e Evropës Lindore, janë grumbulluar në sallën e këtij hoteli të madh të Stokholmit.

Këto valixhe përmbajnë një kurorë mbretërore dhe të gjithë pasurinë e një burri pa atdhe.

Janë gjithçka që ka mbetur nga pasuria e atij që ishte Zogu I, mbret i Shqipërisë, i cili sapo ka mbërritur në kryeqytetin suedez. Ai është në fazën e parafundit të eksodit të tij. Së shpejti sovrani i rënë dhe suita e tij, pas një qëndrimi të shkurtër në Versajë, do të mbërrijnë në fund të udhëtimit të tyre, në Londër.

Që nga hyrja e trupave italiane në Tiranë, ish-mbreti nuk mund të ndalohej kudo. Që nga fillimi i prillit, ai ka udhëtuar nëpër Evropë në kërkim të një vendi që i përshtatet dhe e pranon.

Mbretëresha buzëqesh

Mbretëresha e ndjek mbretin kudo. Që nga shërimi i mrekullueshëm i saj, pasi djali i saj – i lindur gjatë një dite fatale – nuk e shqetëson më, Mbretëresha Geraldine u ofron të gjithëve një fytyrë të qeshur. Në fakt, ajo hyri në Stokholm, me buzëqeshjen e saj, e shoqëruar nga këshilltarët dhe shërbëtorët e oborrit mbretëror. Kjo buzëqeshje e rëndë nuk do t’i hiqet më.

Nga hoteli i madh ku është vendosur oborri mbretëror i Shqipërisë, shihet, nën reflektimin e ujërave të qeta të Malarit, pallati mbretëror i Gustavit të V.

Këtu çdo gjë është e qetë, dritë paqësore.

Mbreti Zog i vështron me melankoli këto gjëra. Ai nuk do të gjejë këtu oazën në të cilën ai dëshiron që prej 7 prillit. Atij iu desht të anashkalojë, nëpërmjet Greqisë, Turqisë, Rumanisë, Polonisë, vendeve të aksit Romë-Berlin, në cilat ka vetëm armiq.

Nesër, do të gjendet në Londër. Në perspektivë, keqardhje të reja, shqetësime të reja.

Sovranët flasin për të kaluarën dhe për të ardhmen

Gazetarët ndjekin hapat e tij, e ngacmojnë atë, i bëjnë pyetje pafund :

– Unë jam ende një fuqi politike, u përgjigj mbreti ëndërrimtar i mëparshëm.

Dhe ai shton :

– Asnjë popull, në këtë moment, sado i vogël, nuk mund të heqë dorë nga liria. Ashtu si të gjithë shqiptarët, unë mundohem, pa humbur kohë e pa pushuar, që ti risjell Shqipërisë pavarësinë e saj.

Përballë muzgut të pafund suedez, ish-sundimtari mysliman humbet përsëri në mendimet e tij.

Por mbretëresha Geraldinë endet përreth, e sigurtë dhe pothuajse e gëzuar.

Kjo grua, 23 vjeçare, është veshur e gjitha me të bardha, me një xhevahir të vetëm, të fiksuar në bluzën e saj, një klip me diamante. Ajo shprehet me një theks të fortë amerikan, e kënaqur për përfundimin e këtij migrimi të gjatë « rreth boshtit » :

– Ne do të zhvendosemi në Angli, por së pari do të shkojmë të jetojmë në vendin e ëmbël të Francës, pranë Versajës, ku tashmë jetojnë aty kunatat e mia.

– Në Francë, ne do të mund të jetojmë të lumtur dhe në paqe, vend ku jam rritur, gjithashtu dhe për faktin se bashkëshorti im flet në mënyrë të përsosur gjuhën frënge, më pas do të shkojmë në Angli.

Por Mbretëresha reagon menjëherë :

– Sigurisht, ne shpresojmë të mos qëndrojmë shumë gjatë. Shpresojmë të kthehemi së shpejti në Shqipëri. Burri im po punon për të rivendosur pavarësinë në Shqipëri. Ai do të kthehet dhe do të kurorëzohet atje.

« Princi trashëgimtar është shumë i bukur »

Këto fjalë janë thënë me emocion. Por dashamirësia e Geraldinës e detyron atë të bëjë një intervistë më të gjatë dhe ajo u shkon gjërave deri në fund.

– Më ka pëlqyer gjithmonë të udhëtoj, tha ajo, por nuk e kisha menduar se herën e parë që unë do të shoh Anglinë, të realizohej në kushte të tilla.

– Kur u largova nga pallati mbretëror i Tiranës, më duhej të braktisja gjithçka. Unë nuk isha akoma në gjendje të grumbulloj bizhuteritë e mia dhe mora vetëm dy ose tre gjëra që ishin veçanërisht të vlefshme për mua : dhuratat e burrit tim.

– Isha shumë e sëmurë gjatë gjithë rrugës dhe më duhej të qëndroja mbi një barelë. Pyesja veten se çfarë do të ndodhte. Foshnja ishte duke bërtitur (qarë) gjatë gjithë kohës, gjendja e tij dobësohej. Sëmundja po përparonte. Në një moment patëm frikë se e humbëm. Por ai u bë më mirë sa ndaluam udhëtimin tonë.

– Tashmë, mjekët suedezë thonë se djali është në gjendje të mrekullueshme. Ai shtoi peshë (u shëndosh) dhe nuk ulëret (qan) më.

As kinema, as libër

Emri i Hollivudit, në mënyrë të pashmangshme, trajtohet para ish-sovranes :

– Jo, tha ajo, as që bëhet fjalë të shkojmë në Hollywood. Unë nuk e kam fare ndërmend të xhiroj një film dhe po ashtu burri im nuk ka ndërmend të shkruajë një libër.

– Mijëra shqiptarë besnikë ende shpresojnë se së shpejti do të kthehemi në fronin e Shqipërisë. Për ta, ne e kemi për detyrë të udhëheqim një ekzistencë (jetë) shembullore.

* Çdo gazetë online apo print, çdo portal që merr këtë shkrim duhet të citojë autorin në fillim të shkrimit (Nga Aurenc Bebja, Francë) dhe burimin e informacionit në fund (Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania), si dhe të vendosë linkun e burimit : https://www.darsiani.com/la-gazette/paris-soir-1939-intervista-e-rralle-me-mbretin-zog-dhe-mbretereshen-geraldine-ne-stokholm/. Në rast të kundërt mos e publiko këtë shkrim.

Publikuar në :

American Eye :

http://www.americaneye.al/intervista-e-rralle-e-mbretereshes-geraldine-ne-stokholm-1939-pas-largimit-nga-shqiperia/

Tirana Observer :

http://www.tiranaobserver.al/intervista-e-rralle-e-mbretereshes-geraldine-ne-stokholm-me-1939-pas-largimit-nga-shqiperia/

VOAL :

https://www.voal.ch/paris-soir-1939-intervista-e-rralle-mbretin-zog-dhe-mbretereshen-geraldine-ne-stokholm-nga-aurenc-bebja-france-25-gusht-2017/

Dritare.net :

http://www.dritare.net/2017/08/25/intervista-e-rralle-e-mbretit-zog-dhe-mbretereshes-geraldine-ne-stokholm/1

Opinion.al :

http://opinion.al/intervista-e-rralle-me-mbretin-zog-dhe-mbretereshen-geraldine-ne-stokholm/

Syri.net :